Phần 4: Nền dân chủ thật sự
Ở Hàn Quốc trong những năm gần đây nhiều Tổng Thống bị phế truất và bị tù nhưng đất nước Hàn Quốc nhìn chung vẫn không thay đổi, đặc biệt về kinh tế. Vì sao vậy? để có câu trả lời chúng ta cần biết Hàn Quốc là một đất nước như thế nào?.
Hàn Quốc còn có tên chính thức là Đại Hàn Dân Quốc và tiếng anh gọi là Korea nhưng một số người trên thế giới lại hiểu nhầm đất nước Hàn Quốc với South Korea tức là Nam Triều Tiên, một đất nước ở phía bắc của Bán đảo Triều (Korean Peninsula).
Bạn có biết! Trước chiến tranh thế giới lần thứ hai thì 2 nước là một? Nhưng sau khi kết thúc thế chiến thứ hai:
- Vào tháng 8 năm 1945, bán đảo Triều Tiên được giải phóng khỏi ách cai trị của Nhật Bản. Theo thỏa thuận giữa các cường quốc Đồng minh, khu vực phía bắc vĩ tuyến 38 do Liên Xô kiểm soát, và khu vực phía nam do Hoa Kỳ kiểm soát.
- Đến năm 1948, do những bất đồng trong việc thống nhất bán đảo, hai chính phủ riêng biệt đã được thành lập ở hai miền: Cộng hòa Triều Tiên (Hàn Quốc) ở phía Nam và Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (Bắc Triều Tiên) ở phía Bắc.
Tuy nhiên, việc tổng thống Hàn Quốc bị phê truất (luận tội) không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự ổn định của đất nước và nền kinh tế chủ yếu là nhờ vào sức mạnh thể chế dân chủ, cơ chế phân chia quyền lực rõ ràng và sự vững mạnh nội tại của nền kinh tế.
- Hệ thống phân chia quyền lực và kiểm soát quyền lực: Hàn Quốc là một nước cộng hòa Tổng thống với nguyên tắc tam quyền phân lập (hành pháp, lập pháp, tư pháp). Khi Tổng thống bị luận tội và đình chỉ chức vụ, các thể chế khác vẫn tiếp tục hoạt động bình thường để duy trì sự điều hành của nhà nước .
- Vai trò của Thủ tướng và Nội các: Ngay khi Tổng thống bị đình chỉ chức vụ, Thủ tướng sẽ tạm thời đảm nhận quyền Tổng thống, đứng đầu hành pháp. Cơ chế này đảm bảo sự liền mạch trong quản lý và điều hành đất nước, tránh tình trạng khoảng trống quyền lực.
- Nền kinh tế thị trường trưởng thành: Nền kinh tế Hàn Quốc là một nền kinh tế thị trường phát triển, có độ mở cao và dựa trên các tập đoàn lớn (chaebol) cùng các doanh nghiệp tư nhân vững mạnh. Hoạt động kinh tế chủ yếu vận hành theo quy luật thị trường và ít phụ thuộc trực tiếp vào các biến động chính trị cá nhân cấp cao. Các chính sách kinh tế cơ bản thường không thay đổi đột ngột chỉ vì một cuộc khủng hoảng chính trị ngắn hạn .
- Hệ thống pháp luật và tư pháp độc lập: Quá trình luận tội được thực hiện theo đúng trình tự pháp luật, với sự tham gia của Quốc hội và Tòa án Hiến pháp. Việc tuân thủ pháp luật một cách nghiêm ngặt củng cố niềm tin của công chúng và giới đầu tư vào sự ổn định của hệ thống, thay vì lo ngại về sự hỗn loạn.
- Tâm lý và sự trưởng thành chính trị của người dân: Người dân Hàn Quốc đã quen thuộc với các cuộc khủng hoảng chính trị và thể hiện sự trưởng thành trong việc tách biệt vấn đề chính trị cá nhân với hoạt động chung của đất nước. Các cuộc biểu tình dù lớn nhưng thường diễn ra trong hòa bình và trật tự, không gây gián đoạn lớn cho đời sống kinh tế và xã hội .
Tóm lại, chính sự vững chắc của các thể chế dân chủ và tính độc lập tương đối của nền kinh tế khỏi sự can thiệp chính trị tức thời đã giúp Hàn Quốc duy trì được sự ổn định chung ngay cả trong những thời điểm khủng hoảng chính trị lớn nhất. Bằng chứngTrong suốt khoảng 15 năm mình sống và làm việc tại Hàn Quốc mình chưa bao giờ thấy sự ảnh hưởng của việc 1 Tổng thống bị phế truất đến nền nền chính trị và đặc biệt là nền kinh tế. Điểm đáng khen ở đây là tại Hàn Quốc, các cuộc biểu tình thường diễn ra vào cuối tuần, đặc biệt là ngày thứ Bảy. Lý do chính là vì vào cuối tuần, người dân, bao gồm cả người lao động và sinh viên, có thời gian rảnh rỗi và có thể tham gia các cuộc biểu tình quy mô lớn mà không bị ảnh hưởng đến công việc hoặc việc học của họ. Tuy nhiên, các cuộc biểu tình quy mô nhỏ hơn, hoặc các cuộc biểu tình của các nhóm cụ thể (như công đoàn, nông dân) vẫn có thể diễn ra vào các ngày trong tuần, thường tập trung vào giờ nghỉ trưa hoặc buổi tối sau giờ làm việc.
Đúng là một nền dân chủ thật sự! Thậm chí! Khi họ tức giận, họ phản đối nhưng cũng nghĩ đến quyền lợi cho chính họ và cho người khác qua việc không quá khích và đốt tài sản của người khác khi tham gia biểu tình. Đây là điều mà chúng ta thường thấy các cuộc biểu tình ở châu âu [Quá khích; đốt phá dẫn đến bạo loạn]. Để hiểu rõ hơn! Tôi mời bạn tham quan một chuyến du lịch ở seoul vào dịp cuối tuần có biểu tình; bạn sẽ hiểu những gì tôi nói và dĩ nhiên, tôi đã từng đi ngang qua cuộc biểu tình.
Thậm chí, cuộc biểu tình của một bên là ủng hộ và một bên là phản đối việc phế truất tổng thống, nhưng họ không hề “choảng” nhau và nếu có vần đề liên quan đến sức khỏe, người biểu tình sẽ được xe cảnh sát hoặc xe cấp cứu đưa đi bệnh viện gần nhất.
Có bao giờ bạn có thắc mắc “liệu các chính trị gia bị phế truất có liên quan đến các tập đoàn lớn ở Hàn Quốc?” vì hầu hết các đời tổng thống bị phết truất thường có 2 lí do duy nhất là lạm quyền và tham nhũng. Hàn Quốc có một nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, trong đó các tập đoàn lớn, được gọi là Chaebol (như Samsung, Hyundai, SK, LG), đóng vai trò chủ đạo. Tuy nhiên, sự thống trị này cũng….còn tiếp!
